Բանկում դրամական պահանջի զիջման դիմաց ֆինանսավորումը` ֆակտորինգ, իրականացվում է 2 եղանակով՝ դասական և հետադարձ ֆակտորինգի միջոցով
Դասական ֆակտորինգ - կարճաժամկետ ֆինանսավորման գործիք, որի դեպքում Ֆակտորը Հաճախորդին հանձնում է կամ պարտավորվում է հանձնել դրամական միջոցներ` ի հաշիվ Հաճախորդի` Պարտապանի նկատմամբ ունեցած դրամական պահանջի զիջման, որը բխում է Հաճախորդի կողմից Պարտապանին ապրանքներ տրամադրելուց, ծառայություններ մատուցելուց կամ Պարտապանի համար աշխատանքներ կատարելուց, իսկ Հաճախորդը Ֆակտորին զիջում է կամ պարտավորվում է զիջել այդ դրամական պահանջը:
Դասական Ֆակտորինգի տարատեսակներն են.
- Փակ ֆակտորինգ - ֆակտորինգի այս տարատեսակի դեպքում Պարտապանը չի ծանուցվում ֆակտորինգային գործարքի վերաբերյալ, և ֆակտորինգային պարտավորությունների պատշաճ կատարման պատասխանատվություն չի կրում:
- Բաց ֆակտորինգ - ֆակտորինգի այս տարատեսակի դեպքում Պարտապանը ծանուցվում է այն մասին, որ գործարքում առկա է Ֆակտորը, և իրականացնում է բոլոր վճարումները Ֆակտորի հաշվին՝ այդպիսով կատարելով ապրանքների ձեռքբերմամբ/ծառայությունների կամ աշխատանքների ստացմամբ պայմանավորված իր պարտականությունները:
- Առանց ռեգրեսի /հետպահանջ/ իրավունքի դասական ֆակտորինգ, որի դեպքում Պարտապանի կողմից Բանկին վճարման ենթակա գումարը չվճարվելու պարագայում Հաճախորդը որևէ պարտավորություն չի կրում Բանկի հանդեպ:
- Ռեգրեսի /հետպահանջ/ իրավունքով դասական ֆակտորինգ, որի դեպքում Բանկը Հաճախորդի հանդեպ ունի ռեգրեսի իրավունք, այսինքն` եթե Պարտապանը չի կատարում Բանկի նկատմամբ ունեցած իր դրամական պարտավորությունները, ապա վճարումը Բանկին իրականացնում է Հաճախորդը:
Հետադարձ ֆակտորինգ - կարճաժամկետ ֆինանսավորման գործիք, որի դեպքում Ֆակտորը ֆինանսավորում է Հաճախորդի մատակարարներին՝ ի հաշիվ վերջիններիս՝ Հաճախորդի նկատմամբ ունեցած դրամական պահանջի զիջման, որը բխում է մատակարարների կողմից Հաճախորդին ապրանքներ տրամադրելուց, ծառայություններ մատուցելուց կամ Հաճախորդի համար աշխատանքներ կատարելուց, իսկ Մատակարարը Ֆակտորին զիջում է կամ պարտավորվում է զիջել այդ դրամական պահանջը:
Ֆակտորինգային ֆինանսավորման պայմանները՝
Ֆակտորինգային ծառայությունից օգտվելու համար Պարտապանի և Մատակարարի առևտրային հարաբերությունները պետք է համապատասխանեն հետևյալ պայմաններին՝
- Պարտապանի և Մատակարարի առևտրային հարաբերությունները սկսվել են առնվազն 6 ամիս առաջ և իրականացվել է առնվազն երկու մատակարարում, որոնց դիմաց ստացվել է ամբողջական վճարում:
- Ապրանքների մատակարարումը/ծառայությունների մատուցումը/աշխատանքների կատարումը կրում են շարունակական բնույթ և չեն հանդիսանում մեկանգամյա գործարք:
- Ապրանքների մատակարարման/ծառայությունների մատուցման/աշխատանքների կատարման դիմաց ստացվելիք վճարի հետաձգման ժամկետը չի գերազանցում 120 օրը:
- Ապրանքների մատակարարման/ծառայությունների մատուցման/աշխատանքների կատարման դիմաց վճարումներն իրականացվում են անկանխիկ ձևով:
| Ֆակտորինգային Ֆինանսավորման արժույթ | ՀՀ դրամ |
| Ֆակտորինգային դիմումի ուսումնասիրության վճար, որը գանձվում է Հաճախորդից դիմումը Բանկ ներկայացնելիս |
15 000 ՀՀ դրամ |
| Ֆակտորինգային ֆինանսավորման սահմանաչափ | Յուրաքանչյուր Պարտապանի/Մատակարարի համար հաստատվում է առանձին ֆակտորինգային ֆինանսավորման սահմանաչափ՝ պայմանավորված Հաճախորդի և/կամ Պարտապանի վարկունակությամբ |
| Ֆակտորինգային ֆինանսավորման սահմանաչափի առավելագույն ժամկետ | 12 ամիս |
| Ֆինանսավորման ժամկետ (ֆինանսավորման տրամադրման և զիջված պահանջով պարտավորությունների կատարման միջև ընկած առավելագույն ժամկետ) | 120 օր |
| Զիջված պահանջի գումարից ֆինանսավորման առավելագույն չափ /Ֆինանսավորման առաջին փուլում/ | 90% |
| Տարեկան տոկոսադրույք | Հաստատվում է Բանկի Վարչության կողմից |
| Միջնորդավճար (միջնորդավճարները գանձվում են կամ Հաճախորդից (Մատակարարից) կամ Պարտապանից՝ համաձայն Հաճախորդի հետ կնքված համաձայնագրի) | Բանկի կողմից կարող են սահմանվել վճարներ` համաձայն ԳՎԿ կամ Վարչության որոշման |
| Ապահովվածություն | Ըստ անհրաժեշտության՝
|
Ֆակտորինգային ֆինանսավորման սակագները
| Ծառայություն | Սակագին |
|---|---|
| Սահմանաչափի հաստատման և սահմանաչափի ավելացման միջնորդավճար | Սահմանաչափի 0.25%՝ նվազագույնը 5.000 ՀՀ դրամ, առավելագույնը 200.000 ՀՀ դրամ |
| Ֆինանսավորվող գործարքի նվազագույն գումար | Նվազագույնը 500.000 ՀՀ դրամ |
| Սահմանաչափի վերահաստատում | 10.000 ՀՀ դրամ |
| Տարեկան տոկոսադրույք (հաշվարկվում է ֆինանսավորման գումարի նկատմամբ) | Սկսած 13%-ից |
| Միջնորդավճար (հաշվարկվում է զիջված պարտավորության գումարի նկատմամբ) | 0.5-3% Նվազագույնը 5000 ՀՀ դրամ |
| Հայտի ուսումնասիրության վճար | 15.000 ՀՀ դրամ |
| Ծանուցման սակագին | 500 ՀՀ դրամ |
| Տույժեր և տուգանքներ ժամկետանց գումարի դիմաց | 0.2% օրական՝ պարտավորության նկատմամբ |
| Ֆակտորինգի վաղաժամկետ մարում | Տույժ կամ տուգանք չի կիրառվում |